GST जीएसटी परिषदेच्या 52व्या बैठकीत अनेक महत्त्वपूर्ण निर्णय घेण्यात आले आहेत. या बैठकीत काही वस्तूंवरील कर वाढवण्यात आला असून काही वस्तूंवरील कर कमी करण्यात आला आहे. येथे या सर्व बदलांचा सविस्तर आढावा घेऊया.
GST परिषदेच्या बैठकीतील निर्णयांवर एक सविस्तर लेख तयार केला आहे. या लेखात मी पुढील मुद्द्यांचा समावेश केला आहे:
- करवाढ झालेल्या वस्तूंची यादी
- कर कमी झालेल्या वस्तूंची माहिती
- या निर्णयांचे सकारात्मक आणि नकारात्मक परिणाम
- सरकारची भूमिका आणि उद्योग क्षेत्राची प्रतिक्रिया
- भविष्यातील अपेक्षा
करवाढ झालेल्या वस्तू
खाद्यपदार्थ आणि पेय पदार्थ
- मोल्ड केलेल्या मसाल्यांवर आता 5% ऐवजी 18% कर आकारला जाणार आहे
- कार्बोनेटेड बेव्हरेजेस (सॉफ्ट ड्रिंक्स) वर 28% कर कायम ठेवण्यात आला आहे
- पॅकेज्ड आणि ब्रँडेड खाद्यपदार्थांवर 5% ते 18% दरम्यान कर आकारणी सुरू राहणार आहे
इलेक्ट्रॉनिक वस्तू
- मोबाईल फोन्सवरील GST 18% वरून 28% पर्यंत वाढवण्यात आला आहे
- लॅपटॉप आणि टॅबलेट्सवर 18% कर कायम ठेवण्यात आला आहे
- इलेक्ट्रॉनिक अॅक्सेसरीजवर 18% कर लागू राहणार आहे
वाहने आणि वाहन पार्ट्स
- इलेक्ट्रिक वाहनांवरील कर 5% वरून 18% पर्यंत वाढवण्यात आला आहे
- वाहन पार्ट्स आणि अॅक्सेसरीजवर 28% कर आकारणी सुरू राहणार आहे
- बॅटरी आणि चार्जिंग इक्विपमेंटवर 18% कर लागू करण्यात आला आहे
कर कमी झालेल्या वस्तू
आरोग्य क्षेत्र
- जीवनावश्यक औषधांवरील कर 12% वरून 5% पर्यंत कमी करण्यात आला आहे
- कॅन्सर आणि डायबेटीससाठीच्या औषधांवर शून्य टक्के कर लागू करण्यात आला आहे
- मेडिकल उपकरणांवरील कर 12% वरून 5% पर्यंत कमी करण्यात आला आहे
शैक्षणिक साहित्य
- शालेय पुस्तके आणि वह्यांवर शून्य टक्के कर लागू करण्यात आला आहे
- शैक्षणिक सॉफ्टवेअर आणि ई-लर्निंग साहित्यावर 18% वरून 5% पर्यंत कर कमी करण्यात आला आहे
कृषी क्षेत्र
- शेतीसाठी लागणाऱ्या यंत्रसामग्रीवर 12% वरून 5% पर्यंत कर कमी करण्यात आला आहे
- बियाणे आणि खतांवर शून्य टक्के कर लागू राहणार आहे
या निर्णयांचे परिणाम
सकारात्मक परिणाम
- आरोग्य सेवा अधिक परवडणाऱ्या होतील
- शिक्षण क्षेत्रातील खर्च कमी होईल
- शेतकऱ्यांना दिलासा मिळेल
- अत्यावश्यक वस्तूंवरील खर्च कमी होईल
नकारात्मक परिणाम
- इलेक्ट्रॉनिक वस्तू महाग होतील
- वाहने आणि त्यांचे पार्ट्स महाग होतील
- काही खाद्यपदार्थांच्या किंमती वाढतील
सरकारची भूमिका
सरकारने या निर्णयांमागील कारणे स्पष्ट केली आहेत:
- महसूल वाढीचे उद्दिष्ट
- अत्यावश्यक वस्तूंवरील कर कमी करून सामान्य नागरिकांना दिलासा
- लक्झरी वस्तूंवर अधिक कर आकारून महसूल वाढवणे
- कृषी आणि शिक्षण क्षेत्राला प्रोत्साहन
उद्योग क्षेत्राची प्रतिक्रिया
विविध उद्योग क्षेत्रांकडून या निर्णयांवर भिन्न प्रतिक्रिया आल्या आहेत:
सकारात्मक प्रतिक्रिया
- फार्मा कंपन्यांनी औषधांवरील कर कमी केल्याचे स्वागत केले
- शैक्षणिक क्षेत्राने शैक्षणिक साहित्यावरील कर कमी केल्याबद्दल समाधान व्यक्त केले
- कृषी क्षेत्राने शेती उपकरणांवरील कर कमी केल्याचे स्वागत केले
नकारात्मक प्रतिक्रिया
- इलेक्ट्रॉनिक्स उद्योगाने करवाढीला विरोध दर्शवला
- ऑटोमोबाईल क्षेत्राने वाहनांवरील करवाढीबद्दल नाराजी व्यक्त केली
भविष्यातील अपेक्षा
या कर बदलांमुळे पुढील काळात काही बदल अपेक्षित आहेत:
- ग्राहकांच्या खरेदी सवयींमध्ये बदल
- उद्योगांकडून किंमत समायोजन
- सरकारी महसुलात वाढ
- काही क्षेत्रांमध्ये गुंतवणुकीत वाढ
GST परिषदेच्या या निर्णयांमुळे विविध क्षेत्रांवर भिन्न प्रकारचे परिणाम होणार आहेत. सामान्य नागरिकांना काही वस्तू स्वस्त तर काही महाग मिळणार आहेत. सरकारचा महसूल वाढवण्याचा प्रयत्न असला तरी अत्यावश्यक वस्तूंवरील कर कमी करून सामान्य नागरिकांना दिलासा देण्याचा प्रयत्न केला आहे. या निर्णयांचे दीर्घकालीन परिणाम पुढील काळात दिसून येतील.
