Plant mulberry; आजच्या आधुनिक कृषी क्षेत्रात शेतकरी पारंपरिक शेती पद्धतींपेक्षा अधिक फायदेशीर व नवीन शेती पद्धतींकडे वळत आहेत. या नवीन शेती पद्धतींमध्ये तुती लागवड आणि रेशीम शेती हा एक महत्त्वपूर्ण पर्याय म्हणून उदयास येत आहे. ही शेती पद्धत शेतकऱ्यांना कमी गुंतवणुकीत अधिक उत्पन्न मिळवण्याची संधी देते.
तुती लागवडीचे महत्त्व
तुतीचे झाड हे रेशीम कीड पोसण्यासाठी अत्यंत महत्त्वाचे असते. या झाडाच्या पानांवर रेशीम किड्याचे पालन केले जाते, ज्यामुळे उच्च दर्जाचे रेशीम तयार होते. भारतात रेशीम उत्पादनाला मोठा बाजार असल्याने तुती लागवड अधिक फायदेशीर ठरते.
सरकारी अनुदान आणि प्रोत्साहन
रेशीम उत्पादनाला चालना देण्यासाठी सरकार विशेष योजना राबवत आहे. या योजनेअंतर्गत तुती लागवड करणाऱ्या शेतकऱ्यांना 3.75 लाख रुपयांपर्यंत अनुदान दिले जाते. या अनुदानात तुती लागवड, रेशीम कीड पालन, आवश्यक यंत्रसामग्री खरेदी आणि इतर संबंधित बाबींसाठी आर्थिक सहाय्य केले जाते.
आर्थिक फायदे
तुती लागवडीतून शेतकरी वर्षाला एकरी अंदाजे अडीच लाख रुपयांचे उत्पन्न मिळवू शकतात. एकदा लागवड केल्यानंतर तुतीचे झाड अनेक वर्षे उत्पादन देते. योग्य व्यवस्थापन आणि काळजी घेतल्यास रेशीम उत्पादनाचा दर्जा सुधारतो, ज्यामुळे बाजारात अधिक किंमत मिळते.
तुती लागवडीसाठी आवश्यक बाबी
1. जमिनीची निवड
पाण्याचा चांगला निचरा होणारी जमीन तुती लागवडीसाठी सर्वोत्तम असते.
2. पाणी व्यवस्थापन
ठिबक सिंचन पद्धत तुती लागवडीसाठी अत्यंत फायदेशीर ठरते.
3. जमीन तयार करणे
लागवड करण्यापूर्वी जमिनीची चांगल्या प्रकारे मशागत करणे आवश्यक आहे.
4. तुतीची वाण
अधिक उत्पादनासाठी योग्य वाणांची निवड करणे महत्त्वाचे असते.
रेशीम उत्पादनाचे विशेष फायदे
- कमी गुंतवणुकीत अधिक उत्पन्न
- रेशीमला सतत असणारी मागणी
- उत्पादनाचा दर्जा सुधारून अधिक आर्थिक लाभ
सरकारी योजनांचा लाभ कसा घ्यावा?
रेशीम शेती योजनेचा लाभ घेण्यासाठी जवळच्या कृषी कार्यालयाशी संपर्क साधावा. रेशीम विकास विभाग किंवा कृषी तंत्रज्ञान केंद्रातून अधिक मार्गदर्शन घेता येऊ शकते.
तुती लागवड आणि रेशीम शेती ही केवळ उत्पन्नाची एक संधी नाही, तर ग्रामीण भागातील बेरोजगारी कमी करण्याचा एक प्रभावी मार्ग आहे. कमी जागेत आणि कमी गुंतवणुकीत अधिक नफा मिळवण्यासाठी ही शेती एक उत्तम पर्याय ठरू शकते. शेतकऱ्यांनी या संधीचा लाभ घेऊन आपल्या आर्थिक स्थितीत सुधारणा करावी.