business Apply loan; आजच्या आर्थिक जगात स्वतःचा व्यवसाय सुरू करणे ही प्रत्येकाची स्वप्न असते. मात्र अनेकदा भांडवलाच्या कमतरतेमुळे ही स्वप्ने अपूर्ण राहतात. या समस्येवर मात करण्यासाठी भारत सरकारने विविध कर्ज योजना सुरू केल्या आहेत, ज्यामुळे सामान्य नागरिकांना स्वतःचा व्यवसाय सुरू करण्याची संधी मिळते.
व्यवसायासाठी भांडवलाचे महत्त्व: व्यवसाय सुरू करताना भांडवल हा सर्वात महत्त्वाचा घटक असतो. भांडवलाशिवाय व्यवसायाची वाढ होणे अशक्य असते. भांडवल हे व्यवसायाचा पाया असते, ज्यामुळे आवश्यक साहित्य, जागा, कच्चा माल खरेदी करता येतो आणि इतर प्रारंभिक खर्च भागवता येतो. मात्र बहुतांश लोकांकडे पुरेसे भांडवल नसते, त्यामुळे त्यांचे व्यवसाय स्वप्नच राहतात.
सरकारी कर्ज योजनांची माहिती: या समस्येचे निराकरण करण्यासाठी सरकारने विविध कर्ज योजना सुरू केल्या आहेत. या योजनांमध्ये दहा हजार रुपयांपासून एक लाख रुपयांपर्यंतचे कर्ज उपलब्ध करून दिले जाते.
या योजनांमध्ये प्रामुख्याने चार महत्त्वाच्या योजनांचा समावेश आहे:
- प्रधानमंत्री मुद्रा योजना (PMMY): ही योजना लहान व्यवसायिकांसाठी विशेष महत्त्वाची आहे. या योजनेअंतर्गत तीन प्रकारची कर्जे दिली जातात:
- शिशू: 50,000 रुपयांपर्यंत
- किशोर: 50,001 ते 5 लाख रुपये
- तरुण: 5 लाख ते 10 लाख रुपये या योजनेचा मुख्य उद्देश लहान व्यवसाय सुरू करणे किंवा विद्यमान व्यवसायाचा विस्तार करणे हा आहे.
- स्टँड अप इंडिया योजना: ही योजना विशेषतः अनुसूचित जाती/जमाती आणि महिला उद्योजकांसाठी आहे. या योजनेअंतर्गत:
- 10 लाख ते 1 कोटी रुपयांपर्यंत कर्ज मिळू शकते
- कर्जाचे व्याजदर बाजारपेठेच्या तुलनेत कमी असतात
- कर्ज परतफेडीसाठी सोयीस्कर कालावधी दिला जातो
- प्रधानमंत्री रोजगार योजना (PMRY): ही योजना बेरोजगार तरुणांसाठी विशेष महत्त्वाची आहे:
- 1 लाख रुपयांपर्यंत कर्ज उपलब्ध
- लहान उद्योग किंवा स्वयंरोजगारासाठी विशेष सवलती
- कमी व्याजदर आणि सोपी परतफेड प्रक्रिया
- डे-एनआरएलएम (DAY-NRLM): ही योजना ग्रामीण भागातील महिला आणि स्वयं-सहायता गटांसाठी आहे:
- 10,000 ते 1 लाख रुपयांपर्यंत कर्ज
- विशेषतः ग्रामीण क्षेत्रातील महिलांसाठी
- स्वयं-सहायता गटांना प्राधान्य
कर्ज घेण्यासाठी पात्रता आणि आवश्यक कागदपत्रे: कर्ज मिळवण्यासाठी काही महत्त्वाच्या अटी आहेत:
- अर्जदाराच्या नावावर कोणतेही थकीत कर्ज नसावे
- सातबारा किंवा मालमत्तेचा पुरावा असणे आवश्यक
- वैध ओळखपत्र आणि पत्त्याचा पुरावा
- व्यवसाय योजना किंवा प्रकल्प अहवाल
- आयकर विवरणपत्र (लागू असल्यास)
कर्ज अर्जाची प्रक्रिया: कर्ज मिळवण्यासाठी खालील पायऱ्या महत्त्वाच्या आहेत:
- जवळच्या बँकेला भेट देणे
- योग्य योजनेची निवड करणे
- आवश्यक कागदपत्रे सादर करणे
- अर्ज भरणे आणि सादर करणे
- बँकेच्या प्रतिनिधीशी चर्चा करणे
- कर्ज मंजुरीची प्रतीक्षा करणे
कर्जाची परतफेड: कर्जाची परतफेड योग्य पद्धतीने करणे महत्त्वाचे आहे:
- नियमित हप्ते भरणे
- व्याजासह परतफेड करणे
- कर्ज थकवू नये
- वेळेत परतफेड केल्यास पुन्हा कर्ज मिळण्यास मदत होते
सरकारी कर्ज योजना हा स्वतःचा व्यवसाय सुरू करण्याचा एक उत्तम मार्ग आहे. या योजनांमुळे भांडवलाची कमतरता भरून निघते आणि स्वतःचा व्यवसाय सुरू करण्याचे स्वप्न पूर्ण होते. मात्र कर्ज घेताना योग्य नियोजन, व्यवसाय योजना आणि परतफेडीची क्षमता यांचा विचार करणे महत्त्वाचे आहे. योग्य नियोजन आणि कष्टाने व्यवसाय यशस्वी होऊ शकतो आणि आर्थिक स्वावलंबन प्राप्त होऊ शकते.
