SBI Scheme; भारतातील सर्वात मोठी सार्वजनिक क्षेत्रातील बँक स्टेट बँक ऑफ इंडिया (SBI) ने नवीन वर्षाच्या सुरुवातीला दोन महत्त्वाकांक्षी योजना जाहीर केल्या आहेत. या योजनांमधून बँकेने सर्वसामान्य नागरिकांपासून ते ज्येष्ठ नागरिकांपर्यंत सर्वांसाठी आर्थिक सक्षमीकरणाचे नवे मार्ग खुले केले आहेत. ‘हर घर लखपती’ आणि ‘एसबीआय पॅट्रन्स’ या दोन नवीन डिपॉझिट योजना देशातील प्रत्येक कुटुंबाला आर्थिकदृष्ट्या सक्षम करण्याच्या उद्देशाने सुरू करण्यात आल्या आहेत.
‘हर घर लखपती’ ही योजना
एक अभिनव प्री-कॅलक्युलेटिड रिकरिंग डिपॉझिट स्कीम आहे. या योजनेचे वैशिष्ट्य म्हणजे ती ग्राहकांना एक लाख रुपये किंवा त्याच्या पटीत बचत करण्यास मदत करते. सर्वसामान्य नागरिकांमध्ये बचतीची सवय वाढावी आणि त्यांचे आर्थिक नियोजन सुरळीत व्हावे या उद्देशाने ही योजना आखण्यात आली आहे. विशेष म्हणजे ही योजना अल्पवयीन मुलांसाठीही उपलब्ध आहे. यामुळे लहान वयापासूनच मुलांमध्ये आर्थिक नियोजन आणि बचतीच्या सवयी रुजवण्यास मदत होणार आहे.
ज्येष्ठ नागरिकांसाठी विशेष लक्ष ठेवून ‘एसबीआय पॅट्रन्स’ ही फिक्स्ड डिपॉझिट योजना सुरू करण्यात आली आहे. ८० वर्षे आणि त्यापेक्षा अधिक वयाच्या नागरिकांसाठी ही योजना विशेष लाभदायक आहे. या योजनेअंतर्गत सामान्य एफडी योजनांपेक्षा अधिक व्याजदर देण्यात येत आहे. नवीन गुंतवणूकदार असो की जुने, सर्वांसाठी ही योजना खुली आहे.
एसबीआयने ज्येष्ठ नागरिकांसाठी आणखीही काही आकर्षक एफडी योजना सुरू केल्या आहेत. एसबीआय व्ही-केअर ठेव योजनेअंतर्गत ५ ते १० वर्षांच्या कालावधीसाठी ७.५० टक्के व्याजदर मिळतो. तर ४४४ दिवसांची विशेष एफडी योजना ‘अमृत दृष्टी’ मध्ये ७.७५ टक्के व्याजदर देण्यात येत आहे. ही योजना ३१ मार्च २०२५ पर्यंत उपलब्ध आहे. याशिवाय ‘एसबीआय अमृत कलश’ या ४०० दिवसांच्या एफडी योजनेत ७.६० टक्के व्याजदर मिळतो. हीही योजना ३१ मार्च २०२५ पर्यंत चालू राहणार आहे.
एसबीआयच्या रिकरिंग डिपॉझिट (आरडी) खात्यांमध्येही अनेक आकर्षक वैशिष्ट्ये आहेत. कोणत्याही व्यक्तीला किमान १२ महिने ते जास्तीत जास्त १२० महिन्यांच्या कालावधीसाठी आरडी खाते उघडता येते. दरमहा केवळ १०० रुपयांपासून सुरू होणारी ही योजना सर्वसामान्यांसाठी अतिशय सोयीस्कर आहे. मात्र या योजनेत नियमित हप्ते भरणे महत्त्वाचे आहे. उशीरा पेमेंट केल्यास दंड आकारला जातो आणि सलग सहा हप्ते चुकल्यास खाते मुदतपूर्व बंद करून शिल्लक रक्कम परत केली जाते.
एसबीआयचे अध्यक्ष सी.एस. सेट्टी यांच्या मते, बँकेचे प्रमुख उद्दिष्ट हे लक्ष्याभिमुख ठेव उत्पादने तयार करणे आहे. या उत्पादनांमधून केवळ आर्थिक परतावाच नाही तर ग्राहकांच्या आकांक्षा पूर्ण करण्यावरही भर दिला जात आहे. पारंपारिक बँकिंग व्यवस्थेला अधिक सर्वसमावेशक आणि प्रभावी बनवण्यासाठी एसबीआय सातत्याने प्रयत्नशील आहे. नवीन तंत्रज्ञानाचा वापर करून प्रत्येक ग्राहकाला सक्षम करणारी उपाययोजना करण्यासाठी बँक वचनबद्ध आहे.
या नवीन योजनांमधून एसबीआयने भारतीय बँकिंग क्षेत्रात एक नवा अध्याय लिहिला आहे. सर्वसामान्य नागरिकांपासून ते ज्येष्ठ नागरिकांपर्यंत सर्वांसाठी आर्थिक सुरक्षितता आणि समृद्धीचा मार्ग खुला केला आहे. विशेषतः ‘हर घर लखपती’ योजनेमधून प्रत्येक कुटुंबाला आर्थिक सक्षम बनवण्याचे महत्त्वाकांक्षी उद्दिष्ट बँकेने ठेवले आहे. तर ज्येष्ठ नागरिकांसाठीच्या विविध योजनांमधून त्यांच्या निवृत्तीनंतरच्या काळात आर्थिक स्थैर्य मिळवण्यास मदत होणार आहे.
बँकेच्या या नवीन उपक्रमांमधून स्पष्ट होते की, भारतीय अर्थव्यवस्थेत बचतीला प्रोत्साहन देण्यावर विशेष भर दिला जात आहे. लहान मुलांपासून ते ज्येष्ठ नागरिकांपर्यंत सर्वांसाठी विविध योजना उपलब्ध करून देऊन बँकेने आर्थिक समावेशनाचे उद्दिष्ट साध्य करण्याचा प्रयत्न केला आहे. यामुळे एका बाजूला नवीन पिढीमध्ये बचतीची सवय वाढेल तर दुसऱ्या बाजूला ज्येष्ठ नागरिकांना त्यांच्या गरजांनुसार योग्य गुंतवणुकीचे पर्याय उपलब्ध होतील.
एकूणच, एसबीआयच्या या नवीन योजना भारतीय समाजातील विविध घटकांच्या आर्थिक गरजा लक्षात घेऊन तयार करण्यात आल्या आहेत. बँकेच्या या पावलामुळे देशातील बचत आणि गुंतवणूक संस्कृती अधिक बळकट होण्यास मदत होणार आहे. प्रत्येक घराला आर्थिकदृष्ट्या सक्षम करण्याच्या उद्देशाने सुरू करण्यात आलेल्या या योजना निश्चितच भारतीय अर्थव्यवस्थेच्या विकासात महत्त्वाची भूमिका बजावतील.
