subsidy for drip scheme; महाराष्ट्राच्या कृषी क्षेत्रात क्रांतिकारी बदल घडवून आणण्याच्या दृष्टीने राज्य सरकारने अत्यंत महत्वपूर्ण पाऊल उचलले आहे. ठिबक आणि तुषार सिंचन योजनेंतर्गत देण्यात येणाऱ्या अनुदानात लक्षणीय वाढ करण्यात आली असून, या निर्णयामुळे राज्यातील शेतकरी बांधवांसाठी नवीन आशेची किरण निर्माण झाली आहे. मुख्यमंत्री शाश्वत सिंचन योजनेच्या माध्यमातून राबवण्यात येणारा हा उपक्रम विशेषतः दुष्काळी आणि कोरडवाहू भागातील शेतकऱ्यांसाठी वरदान ठरणार आहे.
सध्याच्या काळात जागतिक तापमानवाढ आणि हवामान बदलाच्या आव्हानांना सामोरे जात असताना, पाण्याचा कार्यक्षम वापर हा शेतीतील सर्वात महत्वाचा मुद्दा बनला आहे. या पार्श्वभूमीवर, राज्य सरकारने घेतलेला हा निर्णय दूरदृष्टी दर्शवणारा आहे. नवीन धोरणानुसार, लहान शेतकऱ्यांसाठी पूर्वीचे ५५% अनुदान आता वाढवून ८०% करण्यात आले आहे, तर इतर शेतकऱ्यांसाठी ४५% वरून ७५% पर्यंत वाढ करण्यात आली आहे. एका शेतकऱ्याला जास्तीत जास्त ५ हेक्टरपर्यंतच्या क्षेत्रासाठी या योजनेचा लाभ घेता येईल.
ठिबक आणि तुषार सिंचन पद्धतीचे फायदे अनेकविध आहेत. सर्वात महत्वाचे म्हणजे पाण्याची बचत. पारंपारिक पाटपाणी पद्धतीच्या तुलनेत या आधुनिक पद्धतीत ४० ते ६० टक्के पाण्याची बचत होते. पिकांना आवश्यक तेवढेच पाणी थेट मुळांपर्यंत पोहोचते, ज्यामुळे पिकांची वाढ चांगली होते आणि उत्पादनात वाढ होते. शिवाय, मजुरांचा खर्च कमी होतो, तणांचे प्रमाण कमी होते आणि खतांचा वापर अधिक कार्यक्षमपणे होतो.
विशेष म्हणजे ही पद्धत सर्व भौगोलिक परिस्थितींमध्ये वापरता येते. खडकाळ, उंच-सखल भागात, कमी पाणी असलेल्या विहिरी किंवा बोअरवेल असलेल्या शेतकऱ्यांसाठी ही पद्धत विशेष उपयुक्त आहे. या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी महाडीबीटी पोर्टलवर ऑनलाइन अर्ज करणे आवश्यक आहे.
अर्ज प्रक्रिया सोपी आणि सुलभ करण्यात आली आहे. प्रथम महाडीबीटी पोर्टलवर नोंदणी करून आधार क्रमांक, मोबाईल नंबर आणि ई-मेल आयडी सत्यापित करावे लागते. त्यानंतर आवश्यक कागदपत्रे जसे की ७/१२ उतारा, ८-अ उतारा, आधार कार्ड, बँक पासबुक, पॅन कार्ड, जमिनीचा नकाशा आणि पाणी उपलब्धतेचा पुरावा अपलोड करावा लागतो. सर्व माहिती अचूक भरणे आणि कागदपत्रे स्पष्ट स्कॅन करणे महत्वाचे आहे.
या योजनेची यशस्वी अंमलबजावणी करण्यासाठी कृषी विभागाकडून नियमित प्रशिक्षण आणि मार्गदर्शन दिले जाते. तज्ञांचे मार्गदर्शन आणि यशस्वी शेतकऱ्यांच्या अनुभवांचे आदान-प्रदान या माध्यमातून शेतकऱ्यांना या तंत्रज्ञानाचा योग्य वापर करण्यास मदत होते. सिंचन यंत्रणेची नियमित तपासणी, वेळेवर दुरुस्ती आणि योग्य देखभाल पद्धतींचे पालन करणे अत्यंत महत्वाचे आहे.
या योजनेमुळे शेतकऱ्यांना अनेक फायदे होणार आहेत. पाण्याची बचत होऊन त्याचा कार्यक्षम वापर होईल, उत्पादन खर्च कमी होईल आणि उत्पादकता वाढेल. विशेषतः कोरडवाहू भागातील शेतकऱ्यांना या योजनेचा मोठा फायदा होईल. पाणी टंचाईच्या काळात सुद्धा शेती करणे शक्य होईल आणि शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढेल.
शेतकऱ्यांनी या संधीचा पूर्ण लाभ घ्यावा. योग्य नियोजन, वेळेवर अर्ज आणि आवश्यक कागदपत्रांची पूर्तता केल्यास या योजनेचा लाभ सहज मिळू शकतो. राज्य सरकारच्या या महत्वपूर्ण निर्णयामुळे महाराष्ट्राच्या शेतीला नक्कीच नवी दिशा मिळेल आणि शेतकरी आर्थिकदृष्ट्या सक्षम होतील.
असे म्हणता येईल की, ठिबक आणि तुषार सिंचन योजनेतील वाढीव अनुदान हा महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी एक महत्वपूर्ण टप्पा आहे. या योजनेमुळे शेतकऱ्यांना आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करून शाश्वत शेती करणे शक्य होईल. पाणी व्यवस्थापन, उत्पादन वाढ आणि खर्च कपात या तिन्ही दृष्टीने ही योजना फायदेशीर आहे. शेतकऱ्यांनी या योजनेचा जास्तीत जास्त लाभ घेऊन आपली शेती अधिक फायदेशीर करावी, हेच या योजनेचे यश ठरेल.
