EPS-95 pensioners; केंद्र सरकारने नुकतीच देशातील लाखो EPS-95 पेन्शनधारकांसाठी एक महत्त्वपूर्ण आणि ऐतिहासिक घोषणा केली आहे. 1 एप्रिल 2025 पासून अंमलात येणाऱ्या या नवीन योजनेमुळे सुमारे 65 लाख पेन्शनधारकांच्या जीवनमानात लक्षणीय सुधारणा होण्याची अपेक्षा आहे. केंद्रीय अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन यांनी केंद्रीय अर्थसंकल्प 2025 मध्ये या महत्त्वाच्या सुधारणांची घोषणा केली असून, यामुळे पेन्शनधारकांच्या दीर्घकालीन मागण्यांना न्याय मिळाला आहे.
या नवीन योजनेतील सर्वात महत्त्वाचा आणि स्वागतार्ह बदल; किमान पेन्शनमध्ये करण्यात आलेली भरघोस वाढ. सध्या पेन्शनधारकांना मिळणारी किमान पेन्शन दरमहा ₹1,000 इतकी आहे, ती आता थेट ₹7,500 पर्यंत वाढवण्यात येणार आहे. तसेच, कमाल पेन्शनची मर्यादाही ₹10,050 पर्यंत नेण्यात येणार आहे. ही वाढ पेन्शनधारकांच्या आर्थिक स्थितीत मोठी सुधारणा घडवून आणेल आणि त्यांना सन्मानपूर्वक जीवन जगण्यास मदत करेल.
महागाई भत्त्याच्या (DA) बाबतीतही सरकारने महत्त्वपूर्ण निर्णय;
आता पेन्शनमध्ये नियमितपणे महागाई भत्ता जोडला जाणार आहे. याचा थेट फायदा पेन्शनधारकांच्या क्रयशक्तीवर होणार असून, वाढत्या महागाईचा त्यांच्यावरील ताण कमी होण्यास मदत होईल. थकीत महागाई भत्त्याच्या रकमेचे वितरण जानेवारी 2025 पासून सुरू होणार असून, ही रक्कम चार समान हप्त्यांमध्ये दिली जाणार आहे. पहिला हप्ता जानेवारी 2025, दुसरा फेब्रुवारी 2025, तिसरा मार्च 2025 आणि शेवटचा हप्ता एप्रिल 2025 मध्ये वितरित केला जाईल.
आरोग्य सेवांच्या बाबतीतही सरकारने मोठी पाऊले उचलली आहेत. या योजनेअंतर्गत सर्व पेन्शनधारक आणि त्यांच्या जीवनसाथींना मोफत वैद्यकीय सेवा पुरवल्या जाणार आहेत. वाढत्या वैद्यकीय खर्चाचा विचार करता, ही तरतूद विशेष महत्त्वाची ठरणार आहे. ज्येष्ठ नागरिकांना आरोग्य सेवांसाठी होणारा मोठा खर्च या निर्णयामुळे कमी होईल.
EPF आणि EPS योजनांमधील वेतन मर्यादेतही लक्षणीय वाढ करण्यात येणार आहे. सध्याची ₹15,000 ची मर्यादा वाढवून ती ₹21,000 करण्याचा प्रस्ताव मांडण्यात आला आहे. या निर्णयामुळे अधिक कर्मचाऱ्यांना या योजनेचा लाभ घेता येणार आहे आणि त्यांचे भविष्य अधिक सुरक्षित होईल.
या सर्व सुधारणांमागील मुख्य उद्देश; पेन्शनधारकांना वृद्धापकाळात आर्थिक सुरक्षा प्रदान करणे हा आहे. महागाई भत्ता आणि थकबाकीची रक्कम मिळाल्याने वाढत्या महागाईचा त्यांच्यावरील प्रभाव कमी होईल. तसेच मोफत वैद्यकीय सुविधांमुळे आरोग्यावरील खर्चाचा बोजा कमी होईल. या सर्व गोष्टींचा एकत्रित परिणाम म्हणून पेन्शनधारकांचे जीवनमान सुधारेल.
EPS-95 पेन्शनधारक संघटनांनी या निर्णयाचे मनापासून स्वागत केले आहे. अनेक वर्षांपासून ते या मागण्यांसाठी संघर्ष करत होते. संघटनांच्या प्रतिनिधींनी सांगितले की, सरकारने घेतलेला हा निर्णय अत्यंत स्वागतार्ह आहे. मात्र, या सुधारणांची प्रभावी अंमलबजावणी होणे तितकेच महत्त्वाचे आहे.
अर्थतज्ज्ञांच्या मते, या सुधारणांमुळे पेन्शनधारकांच्या जीवनमानात निश्चितच सकारात्मक बदल होतील. विशेषतः किमान पेन्शनमधील वाढ आणि नियमित महागाई भत्ता यांचा सकारात्मक परिणाम लवकरच दिसून येईल. मात्र, या योजनेची यशस्वी अंमलबजावणी करण्यासाठी प्रशासकीय यंत्रणा सज्ज असणे आवश्यक आहे.
सरकारी सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार, या सुधारणांची अंमलबजावणी टप्प्याटप्प्याने केली जाणार आहे. पहिल्या टप्प्यात किमान पेन्शनमधील वाढ आणि थकबाकीचे वितरण केले जाईल. त्यानंतर इतर सुधारणा क्रमाक्रमाने लागू केल्या जातील. या सर्व प्रक्रियेसाठी विशेष निधीची तरतूदही करण्यात आली आहे.
असे म्हणता येईल की, केंद्र सरकारच्या या ऐतिहासिक निर्णयामुळे देशभरातील सुमारे 65 लाख पेन्शनधारकांना मोठा दिलासा मिळाला आहे. किमान पेन्शनमधील वाढ, नियमित महागाई भत्ता, मोफत आरोग्य सेवा आणि थकबाकीचे वितरण या सर्व गोष्टींमुळे त्यांच्या जीवनमानात निश्चितच सुधारणा होईल. पुढील वर्षापासून लागू होणाऱ्या या सुधारणांमुळे पेन्शनधारकांना सन्मानाने जगता येईल आणि त्यांचे वृद्धापकाळातील जीवन अधिक सुरक्षित होईल, यात शंका नाही.
