Ladki Bahin Yojana; महाराष्ट्र राज्यात गेल्या वर्षी सुरू करण्यात आलेली लाडकी बहीण योजना सध्या चर्चेत आहे. या योजनेचा मूळ उद्देश आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल कुटुंबातील महिलांना आर्थिक सक्षम करणे हा होता. मात्र आता या योजनेच्या अंमलबजावणीत काही महत्त्वपूर्ण बदल होण्याची शक्यता निर्माण झाली आहे. विशेषतः ज्या महिला या योजनेच्या निकषांमध्ये बसत नाहीत, त्यांच्याकडून मिळालेले पैसे परत घेण्याची चर्चा राज्यभर सुरू आहे.
योजनेची पार्श्वभूमी आणि उद्दिष्टे; महायुती सरकारने गेल्या वर्षी सुरू केलेली ही योजना महाराष्ट्रातील महिलांसाठी एक महत्त्वाकांक्षी पाऊल मानली जाते. या योजनेंतर्गत पात्र महिलांच्या बँक खात्यात दर महिन्याला १,५०० रुपये जमा केले जातात. या योजनेमागील मुख्य उद्देश आर्थिकदृष्ट्या कमकुवत कुटुंबातील महिलांना आर्थिक स्वावलंबन मिळवून देणे हा आहे. जुलै २०२३ पासून या योजनेची प्रत्यक्ष अंमलबजावणी सुरू झाली असून, आतापर्यंत लाभार्थींच्या खात्यात सहा हप्ते जमा करण्यात आले आहेत.
वर्तमान स्थिती आणि आव्हाने; सध्या या योजनेसमोर अनेक आव्हाने उभी राहिली आहेत. योजनेवर होणारा खर्च इतर विकास योजनांच्या अंदाजपत्रकावर परिणाम करत असल्याची चर्चा सुरू आहे. याशिवाय, अनेक लाभार्थी महिला योजनेच्या निकषांमध्ये बसत नसल्याचेही निदर्शनास आले आहे. या पार्श्वभूमीवर मंत्री आदिती तटकरे यांनी महत्त्वपूर्ण खुलासा केला असून, अपात्र लाभार्थींच्या अर्जांची पुन्हा तपासणी केली जाईल, असे त्यांनी स्पष्ट केले आहे.
भाजप कार्यकारी अध्यक्षांचे महत्त्वपूर्ण विधान; या संपूर्ण प्रकरणावर भाजपचे कार्यकारी अध्यक्ष रवींद्र चव्हाण यांनी महत्त्वपूर्ण भूमिका मांडली आहे. टीव्ही ९ मराठीला दिलेल्या मुलाखतीत त्यांनी स्पष्ट केले की, ज्या महिला योजनेच्या निकषांत बसत नाहीत त्यांच्याबाबत सरकार निश्चितपणे योग्य तो निर्णय घेईल. त्यांनी आणखी एक महत्त्वाचा मुद्दा मांडला की, मागील सरकारने या योजनेची सुरुवात केली असली तरी, नव्या सरकारने योजनेच्या अटी व शर्तींमध्ये अधिक स्पष्टता आणली आहे.
योजनेचे भविष्य आणि पुढील पावले;सध्याच्या परिस्थितीत योजनेच्या भविष्याबाबत काही महत्त्वपूर्ण निर्णय घेतले जाण्याची शक्यता आहे. सरकारने स्पष्ट केले आहे की योजना बंद केली जाणार नाही, मात्र तिच्या अंमलबजावणीत काही महत्त्वपूर्ण बदल केले जाऊ शकतात. विशेषतः पात्रता निकषांची काटेकोर अंमलबजावणी आणि अपात्र लाभार्थींकडून रक्कम वसूल करण्याच्या प्रक्रियेबाबत निर्णय घेतले जाण्याची शक्यता आहे.
जानेवारी २०२४ च्या हप्त्याबाबत अपडेट लाभार्थी महिलांसाठी एक महत्त्वाची बातमी म्हणजे जानेवारी २०२४ च्या हप्त्याबाबतची माहिती समोर आली आहे. २६ जानेवारी रोजी लाभार्थींच्या खात्यात पैसे जमा होण्याची शक्यता वर्तवण्यात येत आहे. हा हप्ता मिळण्याकडे सर्व लाभार्थींचे लक्ष लागले आहे.
योजनेचे सामाजिक महत्त्व; लाडकी बहीण योजना ही केवळ आर्थिक मदतीची योजना नसून, महिला सक्षमीकरणाच्या दिशेने टाकलेले एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे. या योजनेमुळे अनेक कुटुंबांना आर्थिक स्थैर्य मिळाले असून, महिलांच्या आर्थिक स्वातंत्र्याला चालना मिळाली आहे. मात्र योजनेच्या यशस्वी अंमलबजावणीसाठी पात्रता निकषांची योग्य तपासणी आणि नियमांचे काटेकोर पालन आवश्यक आहे.
लाडकी बहीण योजना ही महाराष्ट्र सरकारची एक महत्त्वाकांक्षी योजना असून, तिच्या यशस्वी अंमलबजावणीसाठी काही महत्त्वपूर्ण निर्णय घेतले जाण्याची गरज आहे. योजनेच्या निकषांची काटेकोर अंमलबजावणी आणि अपात्र लाभार्थींबाबत योग्य कारवाई या गोष्टी योजनेच्या दीर्घकालीन यशासाठी महत्त्वपूर्ण ठरणार आहेत. सरकारने स्पष्ट केले आहे की योजना सुरूच राहणार आहे, मात्र तिच्या अंमलबजावणीत काही बदल अपेक्षित आहेत. या सर्व बदलांचा उद्देश योजनेची परिणामकारकता वाढवणे आणि खऱ्या गरजू लाभार्थींपर्यंत मदत पोहोचवणे हा असणार
