Maharashtra Weather Update; महाराष्ट्राच्या हवामानात सध्या लक्षणीय बदल दिसून येत आहेत. एकीकडे थंडीचा जोर काही प्रमाणात कमी झाला असला, तरी उत्तरेकडून येणाऱ्या थंड वाऱ्यांच्या प्रभावामुळे राज्यात सकाळच्या वेळी गारवा आणि दाट धुक्याचे आवरण अनुभवास येत आहे. या बदलत्या वातावरणामुळे किमान तापमानात वाढ होत असून, ढगाळ हवामानामुळे पावसाची शक्यताही वर्तवण्यात आली आहे.
भारतीय हवामान विभागाच्या (IMD) अहवालानुसार, सध्या पंजाब आणि पाकिस्तानच्या सीमावर्ती भागात चक्रीवादळी वाऱ्यांची स्थिती निर्माण झाली आहे. या परिस्थितीमुळे उत्तर भारतातील राज्यांमध्ये पावसासाठी अनुकूल वातावरण तयार झाले आहे. विशेष म्हणजे दक्षिण भारतातही मुसळधार पाऊस आणि वादळी वाऱ्यांची शक्यता हवामान विभागाने वर्तवली आहे. या सर्व घडामोडींचा थेट परिणाम महाराष्ट्राच्या हवामानावर होत असून, पुढील २४ तासांत राज्यातील किमान तापमानात २ अंश सेल्सिअसपर्यंत वाढ होण्याची शक्यता व्यक्त करण्यात आली आहे.
पश्चिम हिमालयीन प्रदेशात नव्याने निर्माण झालेल्या पश्चिमी चक्रीवादळामुळे येत्या चार दिवसांत अनेक राज्यांमध्ये पावसाची शक्यता वर्तवण्यात आली आहे. हिमाचल प्रदेश, जम्मू-काश्मीर, राजस्थान, पंजाब या राज्यांसह महाराष्ट्रातील विदर्भ विभागात काही ठिकाणी हलका ते मध्यम स्वरूपाचा पाऊस पडण्याची शक्यता आहे. मात्र, उर्वरित महाराष्ट्रात हवामान कोरडे राहील, असा अंदाज व्यक्त करण्यात आला आहे. या काळात तापमानात किंचित वाढ होण्याची शक्यताही वर्तवण्यात आली आहे.
राज्यातील तापमानात गेल्या काही दिवसांपासून सातत्याने चढउतार होत असून, हे बदलते तापमान अवकाळी पावसासाठी पोषक ठरत आहे. दिवसाच्या तापमानात होत असलेल्या वाढीमुळे नागरिकांना उकाड्याचा त्रास सहन करावा लागत आहे. पहाटेच्या वेळी मात्र हलका गारवा आणि धुक्याचे आवरण अनुभवास येत आहे, जे या ऋतूतील विशेष वैशिष्ट्य म्हणून नोंदवले जात आहे.
मध्य महाराष्ट्रातील बहुतांश भागांत किमान तापमान हे सामान्य पातळीपेक्षा अधिक नोंदवले जात आहे. पुणे, नाशिक आणि मुंबई या प्रमुख शहरांमध्ये पारा १६ ते १८ अंश सेल्सिअसपर्यंत नोंदवला जात आहे. मराठवाड्यात हे तापमान १८ ते २० अंश सेल्सिअसपर्यंत पोहोचले आहे. आगामी २४ तासांत तापमानात आणखी २ अंश सेल्सिअसची वाढ अपेक्षित आहे. विदर्भात मात्र ढगाळ वातावरण कायम राहण्याची शक्यता असून, काही ठिकाणी हलक्या पावसाच्या सरी कोसळू शकतात.
या बदलत्या हवामानाचा शेतीवर होणारा परिणाम लक्षात घेता, शेतकऱ्यांना काही महत्त्वपूर्ण सूचना देण्यात आल्या आहेत. काढणीस तयार असलेल्या तूर पिकाची त्वरित काढणी करून घ्यावी आणि मळणी करून धान्य सुरक्षित ठिकाणी साठवून ठेवावे, असा सल्ला देण्यात आला आहे. विशेष म्हणजे, कोणत्याही परिस्थितीत कापसाची फरदड (खोडवा) घेण्यास मनाई करण्यात आली आहे. कापूस पिकाची शेवटची वेचणी पूर्ण झाल्यानंतर, पिकाचा पालापाचोळा आणि पराट्या जमा करून त्यांची योग्य पद्धतीने विल्हेवाट लावावी, असेही सांगण्यात आले आहे.
या सर्व परिस्थितीचा एकत्रित विचार करता, महाराष्ट्रातील हवामान सध्या संक्रमण अवस्थेत असल्याचे दिसून येते. एकीकडे थंडीचा जोर कमी होत असताना, दुसरीकडे तापमानात वाढ होत आहे. उत्तरेकडून येणाऱ्या थंड वाऱ्यांमुळे सकाळच्या वेळी गारवा आणि धुके अनुभवास येत असले, तरी दिवसभरात तापमानात लक्षणीय वाढ होत आहे. पश्चिमी चक्रीवादळाच्या प्रभावामुळे काही भागांत पावसाची शक्यता वर्तवण्यात आली असली, तरी बहुतांश भागांत हवामान कोरडे राहण्याची शक्यता आहे.
या बदलत्या हवामानाचा सर्वाधिक प्रभाव शेती क्षेत्रावर पडत असल्याने, शेतकऱ्यांनी हवामान विभागाच्या सूचनांचे काटेकोर पालन करणे आवश्यक आहे. तूर आणि कापूस या पिकांच्या संदर्भात दिलेल्या सूचना अत्यंत महत्त्वाच्या आहेत. योग्य वेळी पीक काढणी आणि साठवणूक करणे, तसेच पिकाच्या अवशेषांची योग्य विल्हेवाट लावणे या बाबींकडे विशेष लक्ष देणे गरजेचे आहे.
हवामान बदलाच्या या काळात नागरिकांनीही योग्य ती काळजी घेणे आवश्यक आहे. सकाळच्या वेळी असणाऱ्या गारव्यापासून स्वतःचे संरक्षण करणे, तर दिवसभरातील वाढत्या तापमानाचा विचार करून योग्य ती खबरदारी घेणे महत्त्वाचे आहे. विशेषतः वृद्ध व्यक्ती आणि लहान मुलांच्या बाबतीत अधिक काळजी घेणे गरजेचे आहे.
