Mukhyamantri Solar Agriculture Feeder Scheme महाराष्ट्र राज्याच्या कृषी क्षेत्रात क्रांतिकारी बदल घडवून आणण्याच्या दृष्टीने राज्य सरकारने एक महत्त्वाकांक्षी पाऊल उचलले आहे. नववर्षाच्या सुरुवातीलाच मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी शेतकऱ्यांसाठी ‘मुख्यमंत्री सौर कृषी वाहिनी योजना – २.०’ ची घोषणा केली आहे. ही योजना महाराष्ट्राच्या शेती क्षेत्रात नवीन दिशा देण्यास सक्षम असून, शेतकऱ्यांच्या जीवनात सकारात्मक बदल घडवून आणण्याची क्षमता या योजनेत आहे.
सौर ऊर्जेच्या माध्यमातून दुसरी हरित क्रांती घडवून आणण्याचे महत्त्वाकांक्षी उद्दिष्ट या योजनेमागे आहे. मुख्यमंत्री फडणवीस यांनी व्यक्त केलेला विश्वास लक्षात घेता, महाराष्ट्रातील शेतकरी या क्रांतीचे प्रमुख वाहक ठरणार आहेत. योजनेचा मुख्य उद्देश शेतकऱ्यांना दिवसा मोफत वीज उपलब्ध करून देणे हा असून, यामुळे शेतीच्या खर्चात मोठी बचत होणार आहे.
सध्या महाराष्ट्र राज्यात शेतकऱ्यांसाठी १६,००० मेगावॅट वीज पुरवली जात आहे. मात्र गेल्या दोन वर्षांपासून सरकारने सर्व कृषी फीडर सौर ऊर्जेवर आधारित करण्याचा महत्त्वपूर्ण निर्णय घेतला आहे. या निर्णयाची अंमलबजावणी करताना सरकारने टप्प्याटप्प्याने प्रगती साधली आहे. मुख्यमंत्री सौर कृषी फीडर योजनेच्या माध्यमातून शेतकऱ्यांना शेतीसाठी सातत्यपूर्ण आणि विश्वसनीय सौर ऊर्जा उपलब्ध होणार आहे.
योजनेच्या प्रत्यक्ष अंमलबजावणीची सुरुवात करताना मुंबईतील सह्याद्री अतिथीगृहात एक महत्त्वपूर्ण कार्यक्रम आयोजित करण्यात आला. या कार्यक्रमात मुख्यमंत्री फडणवीस यांनी व्हिडिओ कॉन्फरन्सिंगद्वारे वाशिम जिल्ह्यातील उंबरठा आणि धाराशिव जिल्ह्यातील नारंगवाडी येथील सौर कृषी प्रकल्पांचे उद्घाटन केले. या कार्यक्रमाला दोन्ही गावांतील शेतकऱ्यांनी व्हिडिओ कॉन्फरन्सिंगद्वारे सहभाग घेतला, जे या योजनेच्या लाभार्थी ठरणार आहेत.
कार्यक्रमाला राज्याचे वरिष्ठ नोकरशहा देखील उपस्थित होते. यामध्ये मुख्य सचिव सुजाता सौनिक, ऊर्जा विभागाच्या अतिरिक्त मुख्य सचिव आभा शुक्ला, जलसंपदा विभागाचे अतिरिक्त मुख्य सचिव दीपक कपूर यांचा समावेश होता. या वरिष्ठ अधिकाऱ्यांच्या उपस्थितीमुळे योजनेच्या अंमलबजावणीबाबत सरकारचे गांभीर्य स्पष्ट होते.
सौर कृषी वाहिनी योजना २.० चे सर्वात महत्त्वाचे वैशिष्ट्य म्हणजे शेतकऱ्यांना दिवसा मिळणारी मोफत वीज. यामुळे शेतकऱ्यांचा वीज बिलांवरील खर्च कमी होणार आहे. शिवाय, सौर ऊर्जेचा वापर केल्यामुळे पर्यावरणाचे संरक्षण होणार आहे. पारंपारिक ऊर्जास्रोतांवरील अवलंबित्व कमी होऊन, नैसर्गिक संसाधनांचा योग्य वापर होणार आहे.
या योजनेमुळे शेतकऱ्यांना अनेक फायदे होणार आहेत:
१. वीज बिलात मोठी बचत होणार असल्याने शेतीचा खर्च कमी होईल. २. दिवसा विजेची उपलब्धता असल्याने सिंचनासाठी सोय होईल. ३. सौर ऊर्जेमुळे पर्यावरणपूरक शेती करता येईल. ४. विजेच्या अनियमित पुरवठ्याची समस्या सुटेल. ५. शेतीचे उत्पादन वाढवण्यास मदत होईल.
महाराष्ट्र सरकारने या योजनेकडे एक गेम चेंजर म्हणून पाहत आहे. कृषी क्षेत्रात मूलभूत बदल घडवून आणण्याची क्षमता या योजनेत आहे. सौर ऊर्जेच्या वापरामुळे शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढण्यास मदत होणार आहे. शिवाय, पर्यावरणपूरक शेतीला चालना मिळणार आहे.
योजनेच्या यशस्वी अंमलबजावणीसाठी राज्य सरकारने सर्व यंत्रणा सज्ज केली आहे. वरिष्ठ अधिकाऱ्यांच्या नेतृत्वाखाली योजनेची अंमलबजावणी होणार असल्याने, तिच्या यशस्वीतेबद्दल विश्वास व्यक्त केला जात आहे. उंबरठा आणि नारंगवाडी येथील प्रकल्पांच्या उद्घाटनाने योजनेची सुरुवात झाली असून, टप्प्याटप्प्याने संपूर्ण राज्यात ही योजना राबवली जाणार आहे.मुख्यमंत्री सौर कृषी वाहिनी योजना २.० ही महाराष्ट्राच्या कृषी क्षेत्रासाठी एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे. या योजनेमुळे शेतकऱ्यांचे जीवनमान उंचावण्यास मदत होणार आहे. सौर ऊर्जेच्या वापरामुळे पर्यावरणाचे संरक्षण होणार असून, शाश्वत विकासाच्या दिशेने राज्य पुढे जाणार आहे. शेतकऱ्यांच्या आर्थिक स्थितीत सुधारणा होऊन, त्यांचे जीवन अधिक सुखकर होण्यास या योजनेची मदत होणार आहे. एकंदरीत, ही योजना महाराष्ट्राच्या कृषी क्षेत्रात नवी क्रांती घडवून आणण्यास सक्षम आहे.