PM Kisan hafta; भारतीय शेतकऱ्यांच्या आर्थिक सक्षमीकरणासाठी केंद्र सरकारने सुरू केलेली पंतप्रधान किसान सन्मान निधी योजना एक महत्त्वपूर्ण पाऊल ठरली आहे. या योजनेमार्फत देशभरातील शेतकऱ्यांना दरवर्षी 6,000 रुपये तीन हप्त्यांमध्ये दिले जातात, जे त्यांच्या आर्थिक स्थैर्यासाठी महत्त्वाचे योगदान देत आहेत.
योजनेची पार्श्वभूमी आणि उद्दिष्टे ; केंद्र सरकारच्या कृषी आणि ग्रामीण विकास मंत्रालयाने ही योजना शेतकऱ्यांच्या आर्थिक गरजा लक्षात घेऊन सुरू केली. योजनेचे मुख्य उद्दिष्ट शेतकऱ्यांना नियमित आर्थिक मदत पुरवून त्यांचे जीवनमान उंचावणे आणि शेती क्षेत्राला बळकटी देणे हे आहे. आतापर्यंत या योजनेंतर्गत 18 हप्ते यशस्वीरीत्या वितरित करण्यात आले असून, शेतकऱ्यांना एकूण 36,000 रुपयांचा लाभ मिळाला आहे.
19 व्या हप्त्याचे वितरण आता या योजनेचा 19 वा हप्ता 24 फेब्रुवारी 2025 रोजी वितरित होणार आहे. हा कार्यक्रम बिहारमधील भागलपूर येथे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते पार पडणार आहे. या हप्त्यात महाराष्ट्रातील 92.89 लाख शेतकरी कुटुंबांना सुमारे 1,967 कोटी रुपयांहून अधिक रकमेचा लाभ मिळणार आहे. हा कार्यक्रम दुपारी 2 ते 3.30 या वेळेत आयोजित करण्यात येणार आहे.
राज्य सरकारची भूमिका महाराष्ट्र राज्य सरकारनेही नमो किसान योजना सुरू करून शेतकऱ्यांना अतिरिक्त आर्थिक मदत देण्याचा निर्णय घेतला आहे. या योजनेंतर्गत राज्यातील शेतकऱ्यांना अतिरिक्त 6,000 रुपये मिळतात, ज्यामुळे एका वर्षात एकूण 12,000 रुपयांचा लाभ शेतकऱ्यांना मिळतो. ही दुहेरी मदत शेतकऱ्यांच्या आर्थिक स्थितीला बळकटी देण्यास मदत करते.
लाभ मिळवण्यासाठी आवश्यक पात्रता आणि प्रक्रिया योजनेचा लाभ मिळवण्यासाठी शेतकऱ्यांनी काही महत्त्वपूर्ण पायऱ्या पूर्ण करणे आवश्यक आहे:
- ई-केवायसी: योजनेचा लाभ निर्विघ्नपणे मिळण्यासाठी ई-केवायसी पूर्ण करणे अनिवार्य आहे. ही प्रक्रिया मोबाईल फोनवरून किंवा नजीकच्या सीएससी केंद्रावर पूर्ण करता येते.
- अॅग्रीस्टॅक नोंदणी: प्रत्येक लाभार्थी शेतकऱ्याने अॅग्रीस्टॅक प्लॅटफॉर्मवर नोंदणी करणे आवश्यक आहे. या नोंदणीनंतर त्यांना एक विशिष्ट फार्मर आयडी मिळतो.
- जमीन पडताळणी: योजनेचा लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्याच्या नावावर जमीन असणे आवश्यक आहे. यासाठी जमीन कागदपत्रांची पडताळणी केली जाते.
- बँक खाते डीबीटी: लाभार्थ्यांच्या बँक खात्यात थेट रक्कम जमा होण्यासाठी डायरेक्ट बेनिफिट ट्रान्सफर (डीबीटी) सुविधा सक्रिय असणे आवश्यक आहे.
कार्यक्रमाचे महत्त्व आणि प्रसारण 19 व्या हप्त्याच्या वितरण कार्यक्रमाला विशेष महत्त्व देण्यात आले आहे. महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस आणि कृषिमंत्री माणिकराव कोकाटे नागपूर येथून या कार्यक्रमात सहभागी होणार आहेत. कार्यक्रमाचे थेट प्रक्षेपण केंद्र सरकारच्या https://pmindiaweb-cast.nic.in या वेबसाईटवर उपलब्ध असणार आहे.
योजनेचे सामाजिक-आर्थिक महत्त्व पंतप्रधान किसान सन्मान निधी योजना केवळ आर्थिक मदत नाही तर शेतकऱ्यांच्या सामाजिक सुरक्षिततेचेही एक महत्त्वपूर्ण साधन आहे. या योजनेमुळे:
- शेतकऱ्यांना नियमित उत्पन्नाची हमी मिळते
- कृषी क्षेत्रात गुंतवणूक वाढण्यास मदत होते
- ग्रामीण अर्थव्यवस्थेला चालना मिळते
- शेतकऱ्यांचे जीवनमान सुधारण्यास मदत होते
योजनेचे भविष्य पंतप्रधान किसान सन्मान निधी योजना भारतीय शेती क्षेत्राच्या विकासात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावत आहे. केंद्र आणि राज्य सरकारच्या संयुक्त प्रयत्नांमुळे शेतकऱ्यांना दरवर्षी 12,000 रुपयांची मदत मिळत आहे, जी त्यांच्या आर्थिक स्थैर्यासाठी महत्त्वपूर्ण ठरत आहे. योजनेची यशस्वी अंमलबजावणी आणि निरंतर विस्तार हे भारतीय कृषी क्षेत्राच्या विकासासाठी एक महत्त्वपूर्ण पाऊल ठरेल.
पंतप्रधान किसान सन्मान निधी योजना हे शेतकऱ्यांच्या आर्थिक सक्षमीकरणाचे एक प्रभावी साधन सिद्ध झाले आहे. योजनेच्या यशस्वी अंमलबजावणीमुळे लाखो शेतकरी कुटुंबांना लाभ मिळत आहे. 19 व्या हप्त्याच्या वितरणासह ही योजना आणखी एक महत्त्वपूर्ण टप्पा गाठत आहे, जो भारतीय शेती क्षेत्राच्या विकासात महत्त्वाची भूमिका बजावेल.
