school holidays; नवीन वर्षाच्या सुरुवातीला प्रत्येकजण काहीना काही संकल्प करतो. कोणी व्यायाम करण्याचा तर कोणी नवीन कौशल्य शिकण्याचा संकल्प करतो. मात्र शालेय विद्यार्थ्यांच्या दृष्टीने नवीन वर्षाची सुरुवात म्हणजे नव्या आशा-आकांक्षांची सुरुवात असते. विशेषतः त्यांच्या मनात एक प्रश्न नेहमीच घर करून असतो – या वर्षी किती सुट्ट्या मिळणार? कधी मिळणार? आणि त्या कशा साजऱ्या करायच्या?
2025 च्या या नव्या वर्षात देशभरातील विद्यार्थ्यांसाठी अनेक सुट्ट्यांचे नियोजन करण्यात आले आहे. विशेष म्हणजे या वर्षी राज्य सरकारांनी आधीच सार्वजनिक सुट्ट्यांची यादी जाहीर केली आहे, ज्यामुळे पालक आणि विद्यार्थी यांना वर्षभराचे नियोजन करणे सोपे जाणार आहे.
राष्ट्रीय सणांच्या सुट्ट्या सर्व राज्यांमध्ये सारख्याच असतात. प्रजासत्ताक दिन आणि स्वातंत्र्य दिन या दोन महत्त्वाच्या राष्ट्रीय सणांना संपूर्ण देशभरात सुट्टी असते. या दिवशी शाळा-कॉलेजांमध्ये ध्वजारोहण आणि विविध सांस्कृतिक कार्यक्रमांचे आयोजन केले जाते. विद्यार्थी उत्साहाने या कार्यक्रमांमध्ये सहभागी होतात.
हिवाळी सुट्टीचे वेगळेपण 2025 च्या सुरुवातीलाच उत्तर भारतातील अनेक राज्यांमध्ये हिवाळी सुट्टी सुरू झाली आहे. दिल्ली, उत्तर प्रदेश, बिहार, मध्य प्रदेश, राजस्थान, हरियाणा आणि पंजाब या राज्यांमध्ये जानेवारीच्या मध्यापर्यंत ही सुट्टी चालणार आहे. विशेष म्हणजे जम्मू-काश्मीरमधील विद्यार्थ्यांना फेब्रुवारीच्या मध्यापर्यंत हिवाळी सुट्टीचा आनंद लुटता येणार आहे. कडाक्याच्या थंडीमुळे या राज्यात सर्वाधिक कालावधीची हिवाळी सुट्टी देण्यात आली आहे.
प्रादेशिक सणांचे महत्त्व भारत हा विविधतेने नटलेला देश आहे. प्रत्येक राज्याची स्वतःची अशी सांस्कृतिक ओळख आहे. त्यामुळे राष्ट्रीय सणांव्यतिरिक्त प्रत्येक राज्यात स्थानिक आणि प्रादेशिक सणांनाही विशेष महत्त्व दिले जाते. उदाहरणार्थ, महाराष्ट्रात गणेशोत्सव आणि गुडीपाडवा, गुजरातमध्ये नवरात्री, पंजाबमध्ये लोहरी, केरळमध्ये ओणम अशा सणांना सुट्टी असते. या सुट्ट्यांमुळे विद्यार्थ्यांना त्यांच्या प्रादेशिक संस्कृतीशी जोडले जाण्यास मदत होते.
शैक्षणिक वर्षातील सुट्ट्यांचे नियोजन शैक्षणिक वर्षात दिल्या जाणाऱ्या सुट्ट्यांचे नियोजन अत्यंत काळजीपूर्वक केले जाते. उन्हाळी सुट्टी, दिवाळी सुट्टी आणि हिवाळी सुट्टी या प्रमुख सुट्ट्या असतात. या सुट्ट्यांचे नियोजन करताना विद्यार्थ्यांच्या अभ्यासावर परिणाम होणार नाही याची काळजी घेतली जाते. त्याचबरोबर या काळात विद्यार्थ्यांना त्यांच्या कुटुंबीयांसोबत वेळ घालवता यावा, प्रवास करता यावा आणि नवीन गोष्टी शिकता याव्यात याचाही विचार केला जातो.
सुट्ट्यांचा सदुपयोग केवळ सुट्टी मिळाली म्हणून ती आनंदात घालवणे महत्त्वाचे असले, तरी या काळाचा सदुपयोग करणेही तितकेच महत्त्वाचे आहे. विद्यार्थ्यांनी या काळात:
- अभ्यासाची उजळणी करावी
- नवीन छंद जोपासावेत
- कौटुंबिक नातेसंबंध दृढ करावेत
- सामाजिक कार्यात सहभागी व्हावे
- व्यक्तिमत्त्व विकासावर लक्ष द्यावे
शालेय डायरीचे महत्त्व प्रत्येक शाळा वर्षाच्या सुरुवातीला विद्यार्थ्यांना शालेय डायरी देते. या डायरीत वर्षभरातील सर्व सुट्ट्यांची माहिती दिलेली असते. यामध्ये सार्वजनिक सुट्ट्यांव्यतिरिक्त शाळेने जाहीर केलेल्या अतिरिक्त सुट्ट्यांचीही माहिती असते. पालकांनी या डायरीचा अभ्यास करून त्यानुसार वर्षभराचे नियोजन करणे महत्त्वाचे आहे.
2025 मध्ये विद्यार्थ्यांसाठी अनेक सुट्ट्या आहेत. या सुट्ट्यांचा योग्य वापर करून विद्यार्थ्यांनी शैक्षणिक प्रगतीबरोबरच सर्वांगीण विकासाकडेही लक्ष द्यावे. सुट्ट्या या केवळ आनंद लुटण्यासाठी नसून, स्वतःमधील सुप्त गुणांना विकसित करण्यासाठी, नवीन कौशल्ये आत्मसात करण्यासाठी आणि जीवनातील महत्त्वाच्या मूल्यांचे शिक्षण घेण्यासाठी असतात. त्यामुळे प्रत्येक विद्यार्थ्याने या सुट्ट्यांचा सदुपयोग करावा आणि आपल्या जीवनाला एक नवी दिशा द्यावी.
