Soybean News; राज्यातील सोयाबीन उत्पादक शेतकऱ्यांसमोर मोठे आव्हान उभे ठाकले आहे. सोयाबीन खरेदी केंद्रांवर मोठ्या प्रमाणात गर्दी होत असून, हजारो शेतकरी आपला माल विकण्यासाठी प्रतीक्षा करत आहेत. खरेदी केंद्रांवरील ही परिस्थिती गेल्या वर्षभरापासून कायम आहे, मात्र आता ३१ जानेवारीपर्यंतच खरेदी सुरू राहणार असल्याने शेतकऱ्यांच्या चिंतेत भर पडली आहे.
बारदान्याच्या कमतरतेमुळे खरेदी रखडली
गेल्या काही दिवसांपूर्वी बारदान्याच्या कमतरतेमुळे सोयाबीन खरेदी केंद्रे बंद होती. आता खरेदी केंद्रे पुन्हा सुरू झाली असली तरी त्यांच्या बाहेर वाहनांच्या लांबच लांब रांगा लागल्या आहेत. सोयाबीनचा काटा होण्यास तीन-तीन दिवस प्रतीक्षा करावी लागत असून, अनेक शेतकऱ्यांना खरेदी केंद्रावरच मुक्काम करावा लागत आहे.
लातूर जिल्ह्यातील परिस्थिती
लातूर जिल्ह्यात १६ ठिकाणी गेल्या तीन महिन्यांपासून हमीभावाने सोयाबीन खरेदीची प्रक्रिया सुरू आहे. जिल्ह्यातील ४७,६७१ शेतकऱ्यांनी हमीभावाने सोयाबीन विक्रीसाठी केंद्रांवर ऑनलाईन नोंदणी केली आहे. यापैकी १२,४६३ शेतकऱ्यांच्या तीन लाख क्विंटल सोयाबीनची हमीभावाने खरेदी करण्यात आली आहे. मात्र, अजूनही १४,००० शेतकरी खरेदीच्या प्रतीक्षेत आहेत.
आर्थिक नुकसान
खरेदी केंद्रावरील प्रतीक्षेमुळे शेतकऱ्यांचे मोठे आर्थिक नुकसान होत आहे. एका कट्ट्याला ८० ते १०० रुपये किराया पडतो. चार दिवसांचे होल्डिंग चार्जेस १,२०० ते १,५०० रुपये द्यावे लागतात. यात ड्रायव्हर भत्ता आणि स्वतःच्या जीवनाचा खर्च वेगळाच. प्रति ट्रॅक्टर किमान ९,००० ते १४,००० रुपयांपर्यंत खर्च होत असल्याने, क्विंटलमागे ८०० रुपयांचा वाढून मिळणारा मूल्य नको तिथे खर्च होत आहे.
शेतकऱ्यांच्या समस्या
शेतकऱ्यांना अनेक समस्यांना सामोरे जावे लागत आहे:
१. खरेदी केंद्रांवर लांब प्रतीक्षा २. वाहतुकीचा वाढता खर्च ३. मुक्कामाचा वाढता खर्च ४. कमी कालावधीत विक्री करण्याचे आव्हान ५. बारदान्याची कमतरता
सरकारी यंत्रणेची कार्यपद्धती
महायुतीच्या कोट्यवधींच्या घोषणा होत असताना, खरेदी केंद्रांची ढिसाळ व्यवस्था मात्र शेतकऱ्यांना त्रास देत आहे. खरेदी केंद्रांवरील अपुरी सुविधा, कर्मचाऱ्यांची कमतरता आणि व्यवस्थापनातील त्रुटी यामुळे शेतकऱ्यांना अनावश्यक त्रास सहन करावा लागत आहे.
भविष्यातील आव्हाने
३१ जानेवारीनंतर खरेदी बंद होणार असल्याने, अनेक शेतकऱ्यांना आपला माल विकण्यासाठी पर्यायी मार्ग शोधावे लागतील. खाजगी व्यापाऱ्यांकडून मिळणारे भाव कमी असल्याने, शेतकऱ्यांचे आर्थिक नुकसान अधिक होण्याची शक्यता आहे.
सोयाबीन उत्पादक शेतकऱ्यांसमोरील या समस्या तातडीने सोडवण्याची गरज आहे. सरकारी यंत्रणेने खरेदी केंद्रांवरील व्यवस्था सुधारणे, बारदान्याची उपलब्धता वाढवणे आणि खरेदी कालावधी वाढवणे आवश्यक आहे. शेतकऱ्यांच्या हिताचे निर्णय घेऊन त्यांची आर्थिक हानी टाळण्यासाठी योग्य उपाययोजना करणे गरजेचे आहे.
या परिस्थितीत शेतकऱ्यांना सोयाबीन खरेदीसाठी वाट पाहण्याशिवाय पर्याय उरला नसल्याचे चित्र आहे. सरकारी यंत्रणेने तातडीने हस्तक्षेप करून शेतकऱ्यांच्या समस्या सोडवण्यासाठी पावले उचलणे आवश्यक आहे. खरेदी केंद्रांवरील व्यवस्था सुधारून शेतकऱ्यांना दिलासा देण्याची गरज आहे.