today’s gold and silver rates; भारतीय बाजारपेठेत सोने-चांदीच्या किंमतींमध्ये सातत्याने होणारे चढ-उतार हा नेहमीच चर्चेचा विषय राहिला आहे. 11 फेब्रुवारी 2025 रोजी सोन्याच्या दरात लक्षणीय वाढ नोंदवली गेली असून, 24 कॅरेट सोन्याचा दर 86,660 रुपये प्रति 10 ग्रॅमपर्यंत पोहोचला आहे. याचबरोबर चांदीच्या किमतीनेही नवा उच्चांक गाठला असून, तिचा दर 95,533 रुपये प्रति किलोपर्यंत पोहोचला आहे.
भारतीय संस्कृतीमध्ये सोन्याला विशेष महत्त्व आहे. केवळ दागिन्यांसाठीच नव्हे तर गुंतवणुकीच्या दृष्टीनेही सोने महत्त्वाचे मानले जाते. देशातील विविध प्रमुख शहरांमध्ये सोन्याच्या दरात किंचित फरक आढळतो. उदाहरणार्थ, दिल्लीमध्ये 22 कॅरेट सोन्याचा दर 79,590 रुपये प्रति 10 ग्रॅम आहे, तर मुंबईत तोच दर 79,440 रुपये प्रति 10 ग्रॅम इतका आहे. या दरातील फरक स्थानिक कर, वाहतूक खर्च आणि मागणी-पुरवठा यांसारख्या घटकांवर अवलंबून असतो.
सोन्याच्या शुद्धतेचा विचार करता, बाजारात विविध प्रकारचे सोने उपलब्ध आहे. 24 कॅरेट सोने हे सर्वात शुद्ध मानले जाते, ज्यात 99.9% शुद्धता असते. मात्र दागिने बनवण्यासाठी सर्वाधिक वापर 22 कॅरेट सोन्याचा केला जातो, कारण त्यात 91.6% शुद्धता असून ते अधिक टिकाऊ असते. 18 कॅरेट सोन्यात 75% शुद्धता असते आणि ते तुलनेने स्वस्त असल्याने मध्यमवर्गीय ग्राहकांमध्ये लोकप्रिय आहे.
ग्राहकांच्या हिताचे रक्षण करण्यासाठी भारत सरकारने हॉलमार्किंग पद्धत अनिवार्य केली आहे. हॉलमार्क हा सोन्याच्या शुद्धतेचा अधिकृत शिक्का असतो. विविध हॉलमार्क नंबर सोन्याची शुद्धता दर्शवतात. उदाहरणार्थ, 999 हॉलमार्क 24 कॅरेट सोन्यासाठी, 916 हॉलमार्क 22 कॅरेट सोन्यासाठी, तर 750 हॉलमार्क 18 कॅरेट सोन्यासाठी वापरला जातो. याशिवाय 585 हॉलमार्क (14 कॅरेट) आणि 375 हॉलमार्क (9 कॅरेट) देखील उपलब्ध आहेत.
सोन्या-चांदीच्या किंमतींवर अनेक घटकांचा प्रभाव पडतो. आंतरराष्ट्रीय बाजारातील घडामोडी, डॉलरच्या किमतीतील चढ-उतार, जागतिक अर्थव्यवस्थेची स्थिती, राजकीय घडामोडी आणि देशांतर्गत मागणी हे प्रमुख घटक आहेत. विशेषतः चलनवाढ आणि केंद्रीय बँकांची धोरणे यांचा सोन्याच्या किमतींवर थेट परिणाम होतो. जेव्हा चलनवाढ वाढते किंवा आर्थिक अनिश्चितता वाढते, तेव्हा लोक सुरक्षित गुंतवणुकीसाठी सोन्याकडे वळतात.
प्रमुख महानगरांमधील दरांचा विचार करता, दिल्ली, नोएडा, गाझियाबाद, गुरुग्राम, चंदीगड आणि लखनऊ या उत्तर भारतीय शहरांमध्ये 22 कॅरेट सोन्याचा दर 79,590 रुपये प्रति 10 ग्रॅम आहे. तर 24 कॅरेट सोन्याचा दर 86,810 रुपये प्रति 10 ग्रॅम आणि 18 कॅरेट सोन्याचा दर 65,120 रुपये प्रति 10 ग्रॅम आहे. मुंबई, चेन्नई आणि कोलकाता या महानगरांमध्ये 22 कॅरेट सोन्याचा दर 79,440 रुपये प्रति 10 ग्रॅम आहे.
चांदीच्या बाबतीत, तिच्या किमतीत देखील लक्षणीय वाढ झाली आहे. सध्या चांदीचा दर 95,533 रुपये प्रति किलो इतका आहे. चांदी ही औद्योगिक वापरासाठीही महत्त्वाची असल्याने, तिच्या किमतींवर औद्योगिक मागणीचाही प्रभाव पडतो. सोन्याप्रमाणेच चांदीही गुंतवणुकीचे एक लोकप्रिय माध्यम आहे.
गुंतवणूकदारांसाठी महत्त्वाचा मुद्दा म्हणजे सोने खरेदी करताना हॉलमार्कची खात्री करणे अत्यंत आवश्यक आहे. हॉलमार्क नसलेल्या सोन्याची खरेदी करणे धोक्याचे ठरू शकते. भारतीय मानक ब्युरो (BIS) प्रमाणित ज्वेलर्सकडूनच सोन्याची खरेदी करावी. हॉलमार्क असलेल्या दागिन्यांवर पाच ओळखचिन्हे असतात – BIS मानक चिन्ह, शुद्धतेचे प्रमाण, हॉलमार्किंग केंद्राचा एकक कोड, ज्वेलर्सचा एकक कोड आणि वर्षाचे चिन्ह.
निष्कर्षार्थ, सोने-चांदी या किंमती धातूंच्या बाजारातील उलाढाली समजून घेणे गुंतवणूकदारांसाठी महत्त्वाचे आहे. दागिने खरेदी करताना किंवा गुंतवणूक करताना सोन्याची शुद्धता, हॉलमार्क आणि बाजारातील किंमतींचा कल यांचा बारकाईने अभ्यास करणे आवश्यक आहे. तसेच, आंतरराष्ट्रीय बाजारातील घडामोडींचा आणि स्थानिक परिस्थितीचा सातत्याने मागोवा घेणे गरजेचे आहे. यामुळे योग्य वेळी योग्य निर्णय घेण्यास मदत होते आणि गुंतवणुकीचे जोखीम कमी होते.
