Today’s weather; हवामान विभागाने नुकताच केलेल्या अंदाजानुसार, उत्तर भारतात सध्या विशेष परिस्थिती निर्माण झाली आहे. पाच वेगवेगळ्या ठिकाणी सायक्लोनिक सर्क्युलेशनची स्थिती निर्माण झाल्याने अनेक राज्यांमध्ये हवामानाचा कल बदलला आहे. या परिस्थितीचा थेट परिणाम म्हणून पाच राज्यांमध्ये यलो आणि ऑरेंज अलर्ट जारी करण्यात आला असून, विशेषतः पाऊस, दाट धुके आणि कडाक्याची थंडी यांचा सामना करावा लागत आहे.
सध्याच्या हवामान स्थितीचे सर्वात लक्षणीय वैशिष्ट्य म्हणजे दाट धुक्याची चादर, जी उत्तर भारताच्या बहुतांश भागांवर पसरली आहे. या धुक्यामुळे दृश्यमानता कमी झाली असून, वाहतूक व्यवस्थेवर याचा विपरीत परिणाम होत आहे. दिवसा तापमानात केवळ 2 ते 3 डिग्री सेल्सिअसची वाढ होत असल्याने, सामान्य नागरिकांना थंडीचा जास्त त्रास सहन करावा लागत आहे.
महाराष्ट्राकडे वळल्यास, राज्यात मात्र वेगळीच परिस्थिती आहे. उत्तर भारतातील सायक्लोनिक सर्क्युलेशनचा काही प्रमाणात परिणाम महाराष्ट्रावर होत असला, तरी राज्यात पावसाचा कोणताही अलर्ट नाही. उलट, विदर्भ आणि मराठवाड्यातील अनेक भागांत उन्हाळ्याची चाहूल लागली आहे. रत्नागिरी, अकोला, अमरावती, सांताक्रूझ आणि ब्रह्मपुरी या जिल्ह्यांमध्ये तापमानाचा पारा 33 ते 35 डिग्री सेल्सिअसपर्यंत पोहोचला आहे, जे एप्रिल-मे महिन्यांतील परिस्थितीची आठवण करून देते.
पश्चिम महाराष्ट्रातील प्रमुख शहर पुण्याचे हवामान सध्या संमिश्र स्वरूपाचे; 21 जानेवारीला शहरात निरभ्र आकाश पाहायला मिळाले, परंतु तापमानातील चढउतार लक्षणीय आहे. दिवसाचे कमाल तापमान 31 अंश सेल्सिअस असताना, रात्रीचे किमान तापमान 13 अंश सेल्सिअसपर्यंत खाली येते. हवामान विभागाच्या अंदाजानुसार, येत्या काही दिवसांत किमान तापमानात आणखी घट होण्याची शक्यता आहे, ज्यामुळे पुणेकरांना पुन्हा एकदा थंडीचा चटका बसू शकतो.
सांगली जिल्ह्यातही हवामानाची अशीच स्थिती; आहे. येथे कमाल तापमान 32 अंश सेल्सिअस तर किमान तापमान 19 अंश सेल्सिअस नोंदवले जात आहे. विशेष म्हणजे गेल्या काही दिवसांपासून सांगलीतील किमान तापमान स्थिर राहिले आहे. आज 21 जानेवारीला सांगलीत देखील निरभ्र आकाश पाहायला मिळाले.
उत्तर महाराष्ट्र आणि पश्चिम महाराष्ट्रातील काही जिल्ह्यांमध्ये रात्री उशिरा आणि पहाटे गारठा जाणवत असला, तरी दिवसा मात्र उकाड्याची स्थिती आहे.
या विरोधाभासी हवामानामुळे नागरिकांच्या आरोग्यावर विपरीत परिणाम होण्याची शक्यता आहे. विशेषतः वृद्ध व्यक्ती आणि लहान मुलांनी या काळात विशेष काळजी घेणे आवश्यक आहे.
हवामान विभागाच्या अंदाजानुसार; पुढील दोन दिवसांत महाराष्ट्रातील कमाल तापमानात वाढ होण्याची शक्यता आहे. मात्र राज्यात कुठेही पावसाची शक्यता वर्तवण्यात आलेली नाही. या परिस्थितीमुळे शेतकऱ्यांनी आपल्या पिकांची योग्य ती काळजी घेणे गरजेचे आहे.
सध्याच्या हवामान स्थितीचे विश्लेषण केल्यास, उत्तर भारत आणि महाराष्ट्रात दोन भिन्न प्रकारच्या हवामान स्थिती पाहायला मिळत आहेत. उत्तर भारतात जेथे थंडी आणि धुक्याचे साम्राज्य आहे, तेथे महाराष्ट्रात मात्र संमिश्र हवामान असून दिवसा उष्णता आणि रात्री किमान तापमानात घट अशी स्थिती आहे. या बदलत्या हवामानाचा सर्वांगीण परिणाम कृषी, वाहतूक, आरोग्य आणि दैनंदिन जीवनावर होत आहे.
अशा परिस्थितीत नागरिकांनी योग्य ती खबरदारी घेणे आवश्यक आहे. सकाळी आणि संध्याकाळी उबदार कपडे वापरणे, पुरेसे पाणी पिणे, आणि बाहेर जाताना योग्य ती काळजी घेणे महत्त्वाचे आहे. विशेषतः वाहन चालवताना धुक्याच्या काळात अतिरिक्त सावधगिरी बाळगणे गरजेचे आहे.
हवामान विभागाकडून मिळणाऱ्या सूचनांचे पालन करणे आणि वेळोवेळी अद्ययावत माहिती घेत राहणे हे सध्याच्या परिस्थितीत अत्यंत महत्त्वाचे आहे. कारण हवामानातील या बदलांचा थेट परिणाम आपल्या दैनंदिन जीवनावर होत असतो.
