Turdal Price; गेल्या तीन-चार वर्षांत सर्वसामान्य नागरिकांना महागाईचा मोठा फटका बसला आहे. विशेषतः कडधान्य आणि डाळींच्या किमती गगनाला भिडल्या होत्या. मात्र आता या परिस्थितीत सकारात्मक बदल होण्याची चिन्हे दिसू लागली आहेत. तूर डाळीच्या किमतींमध्ये लक्षणीय घट झाली असून, इतर डाळींच्या किमतीही कमी होण्याची शक्यता व्यक्त केली जात आहे. ही बातमी सर्वसामान्य कुटुंबांसाठी दिलासादायक ठरणार आहे.
सांगली कृषी उत्पन्न बाजार समितीमध्ये तुरीच्या दरात मोठी घसरण
सध्या तुरीचा दर प्रति क्विंटल साडेतेरा हजार रुपयांपर्यंत खाली आला आहे. याचा थेट परिणाम तूर डाळीच्या किमतींवर झाला असून, किलोमागे सुमारे ४० रुपयांनी दर कमी झाला आहे. पंधरा दिवसांपूर्वी सांगली बाजारात तूर डाळीचा दर प्रति क्विंटल १७,५०० रुपये होता, जो आता १३,५०० रुपयांपर्यंत खाली आला आहे. किरकोळ बाजारात तूर डाळीचे दर १९० रुपये प्रति किलो वरून १५० रुपयांपर्यंत घसरले आहेत.
केवळ तूर डाळच नव्हे तर इतर डाळींच्या किमतींमध्येही घट होताना दिसत आहे.
दसरा-दिवाळीच्या सणासुदीच्या काळात ११० रुपये किलोपर्यंत पोहोचलेल्या हरभरा डाळीच्या किमती २० रुपयांनी कमी झाल्या आहेत. मूग डाळीच्या किमतीत १० ते १५ रुपयांची घट झाली आहे. मात्र मसूर डाळीचे दर किलोला ९० रुपये स्थिर राहिले आहेत.
या वर्षी चांगल्या पावसामुळे तुरीचे उत्पादन विक्रमी होण्याची शक्यता आहे. महाराष्ट्र, कर्नाटक आणि आंध्र प्रदेश या राज्यांमध्ये तुरीचे पीक उत्तम आले आहे. देशाची तुरीची वार्षिक मागणी ४२ लाख टन इतकी आहे. यंदा देशांतर्गत उत्पादनातूनच ही मागणी पूर्ण होण्याची शक्यता आहे. शिवाय, परदेशातून सुमारे १० लाख टन तूर आयात करण्याचे करार झाले आहेत. यामुळे तुरीचा पुरवठा मागणीपेक्षा जास्त राहणार असल्याने, किमती नियंत्रणात राहण्यास मदत होणार आहे.
दरम्यान, धुळे जिल्ह्यातील कृषी उत्पन्न बाजार समितीत हमाल-मापाडी संघटनेने संप पुकारला
तोलाईची रक्कम वाढवून मिळण्याच्या मागणीसाठी हा संप सुरू आहे. या संपामुळे बाजार समितीतील खरेदी-विक्री व्यवहार ठप्प झाले असून, लाखो रुपयांचे व्यवहार प्रलंबित आहेत. सुमारे पंधराशे हमाल-मापाडी कर्मचारी या संपात सहभागी झाले आहेत. संघटनेने जोपर्यंत त्यांच्या मागण्या मान्य होत नाहीत तोपर्यंत बेमुदत संप सुरू ठेवण्याचा इशारा दिला आहे.
शेतकऱ्यांसमोर आणखी एक आव्हान उभे राहिले आहे. रब्बी हंगामातील शेतकरी स्तरावरील पीक पाहणीची (ई-पीक) मुदत संपली असून, जिल्ह्यात केवळ १२ टक्के क्षेत्रावरच पेरणीची नोंदणी पूर्ण झाली आहे. ई-पीक पाहणीशिवाय कोणतीही शासकीय मदत मिळणार नसल्याने, शेतकऱ्यांना तलाठी कार्यालयात जाऊन ही प्रक्रिया पूर्ण करावी लागणार आहे.
सध्याची परिस्थिती; पाहता, डाळींच्या किमती कमी होण्यामागे अनेक कारणे आहेत. चांगल्या पावसामुळे पिकांचे उत्पादन वाढले आहे. देशांतर्गत उत्पादन वाढल्याने आयातीची गरज कमी होईल, याचाही फायदा किमती नियंत्रणात ठेवण्यास होईल. मात्र हमाल-मापाडी संघटनेचा संप आणि ई-पीक पाहणीची समस्या यांसारख्या आव्हानांवर मात करणे गरजेचे आहे.
सर्वसाधारणपणे, सध्याची परिस्थिती ग्राहकांसाठी आशादायक आहे. डाळींच्या किमती कमी होत असल्याने सर्वसामान्य कुटुंबांच्या आर्थिक भारात काही प्रमाणात घट होईल. विशेषतः तूर डाळ, हरभरा डाळ आणि मूग डाळीच्या किमतींमध्ये झालेली घट ही दिलासादायक बाब आहे. पुढील काळात नवीन हंगामातील पिके बाजारात येऊ लागल्यानंतर किमती आणखी स्थिर होतील, अशी अपेक्षा व्यक्त केली जात आहे.
तथापि, शेतकऱ्यांच्या दृष्टीने मात्र ही परिस्थिती चिंताजनक ठरू शकते. किमती कमी झाल्याने त्यांच्या उत्पन्नावर परिणाम होण्याची शक्यता आहे. यासाठी सरकारने योग्य धोरणे आखून शेतकरी आणि ग्राहक या दोघांचेही हित जपणे गरजेचे आहे. तसेच हमाल-मापाडी कर्मचाऱ्यांच्या प्रश्नांकडेही लक्ष देणे आवश्यक आहे, जेणेकरून बाजार समित्यांमधील व्यवहार सुरळीत होतील आणि शेतमालाची खरेदी-विक्री नियमितपणे सुरू राहील.
